Υπερηχογράφημα β' επιπέδου

Το υπερηχογράφημα β' επιπέδου (ή γενετικό ή όπως ορθότερα πρέπει να λέγεται: υπερηχογράφημα ελέγχου ανατομικών ανωμαλιών) γίνεται μεταξύ 18ης και 24ης εβδομάδας κύησης (18- 23+6 ).

Είναι συνήθως διακοιλιακό αλλά σε κάποιες περιπτώσεις και διακολπικό. Κατά την εξέταση αυτή:

• Γίνεται μια σειρά μετρήσεων (βιομετρία) του εμβρύου για να εξεταστεί η ανάπτυξή του
• Ελέγχεται αναλυτικά η ανατομία του εμβρύου. Ιδιαίτερα εξετάζονται ο εγκέφαλος, το πρόσωπο, η σπονδυλική στήλη, η καρδιά, το πεπτικό σύστημα, το ουροποιητικό σύστημα, τα άκρα καθώς και η μορφολογία του πλακούντα.

Παρότι δεν μπορούν να διαγνωσθούν όλες οι πιθανές ανατομικές ανωμαλίες του εμβρύου, η εξέταση αυτή είναι από τις πλέον χρήσιμες στην εγκυμοσύνη.

• Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί επιπλέον να ελεγχθούν διακολπικά το μήκος του τραχήλου της μήτρας και η ροή του αίματος στις μητριαίες αρτηρίες, στοιχεία που μπορεί να δώσουν πληροφορίες για την πιθανότητα πρόωρου τοκετού, προεκλαμψίας και ενδομήτριας υπολειπόμενης ανάπτυξης.

Παρακάτω παρατίθεται ένας ενδεικτικός πίνακας με συγγενείς ανωμαλίες του εμβρύου και η πιθανότητα ανίχνευσής τους με το υπερηχογράφημα (στοιχεία από το Βασιλικό Κολέγιο Μαιευτήρων- Γυναικολόγων Μεγάλης Βρετανίας).

Ανωμαλία	Τι σημαίνει	Πιθανότητα ανίχνευσης
Δισχιδής ράχη	Ανοιχτός νωτιαίος σωλήνας	90%
Ανεγκεφαλία	Απουσία άνω τμήματος κεφαλής	99%
Υδροκεφαλία	Υπερβολική ποσότητα υγρού στον εγκέφαλο	60%
Σοβαρές ανωμαλίες καρδιάς		25%
Διαφραγματοκήλη	Έλλειμα (οπή) στο διάφραγμα της κοιλιάς	60%
Εξώμφαλος/ γαστρόσχιση	Ελλείματα στο κοιλιακό τοίχωμα	90%
Σοβαρές ανωμαλίες νεφρών		85%
Σοβαρές ανωμαλίες άκρων (χέρια-πόδια)-εξαιρουμένων των δακτύλων		90%
Εγκεφαλική παράλυση	Σπαστικότητα	Δεν ανιχνεύεται
Αυτισμός		Δεν ανιχνεύεται
Σύνδρομο Down-όταν σχετίζεται με εμφανείς ανατομικές ανωμαλίες	Μπορεί να σχετίζεται με προβλήματα καρδιάς και πεπτικού συστήματος	40%

Το υπερηχογράφημα μπορεί επίσης να διαγνώσει το φύλο του εμβρύου/ εξωτερικά γεννητικά όργανα (αγόρι ή κορίτσι) στο 95% των περιπτώσεων.

Περίπου το 65% από τις πιθανές ανωμαλίες του εμβρύου μπορούν να ανιχνευθούν στο αναλυτικό υπερηχογράφημα β΄τριμήνου, ενώ το υπόλοιπο 35% δεν ανιχνεύονται. 

Σύμφωνα με τις νεότερες διεθνείς μελέτες, στις υπέρβαρες ή παχύσαρκες γυναίκες (γυναίκες με αυξημένο δείκτη σωματικής μάζας, ΒΜΙ), η ευαισθησία του υπερηχογραφήματος β' τριμήνου στην ανίχνευση ανατομικών ανωμαλιών του εμβρύου είναι σημαντικά μικρότερη (ακόμη και κάτω του 50%).

Επιπλέον σημειώνεται ότι το υπερηχογράφημα μπορεί να ανιχνεύσει μόνο ανατομικές ανωμαλίες και όχι χρωμοσωμικές, γενετικές, μεταβολικές ή άλλες ανωμαλίες.

Ειδικότερα όσον αφορά την αρτιμέλεια, σημειώνεται ότι η ανάδειξη αρτιμέλειας στο υπερηχογράφημα β’ τριμήνου δεν συνεπάγεται πάντα και την ύπαρξη αυτής κατά τη γέννηση λόγω της ύπαρξης σπανίων αγγειακών επεισοδίων ή του συνδρόμου των αμνιακών ταινιών, που μπορεί να προκαλέσουν απώλεια της αρτιμέλειας σε μεταγενέστερα στάδια της κύησης (γ’ τρίμηνο), όπου η ευαισθησία ανίχνευσης αυτών των ανωμαλιών με το υπερηχογράφημα είναι σημαντικά μειωμένη. Επιπροσθέτως σημειώνεται ότι και κάποιες ανατομικές ανωμαλίες ή παθολογικές καταστάσεις μπορεί να γίνουν ορατές ή να αναπτυχθούν επίσης κατά το γ’τρίμηνο της κύησης.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η απουσία παθολογικών ευρημάτων στο υπερηχογράφημα β’ τριμήνου, δεν συνεπάγεται την παρουσία ενός αρτιμελούς και φυσιολογικού εμβρύου.

Χρήσιμα links:

http://www.rcog.org.uk/womens-health/clinical-guidance/ultrasound-screening

http://www.acr.org/SecondaryMainMenuCategories/quality_safety/guidelines/us/us_obstetrical.aspx